Strona wykorzystuje ciasteczka by świadczyć usługi na najwyższym poziomie Polityka prywatności
Rozumiem
Około 10% dzieci w wieku szkolnym zmaga się z tikami. Można je leczyć. W Poradniach Centrum CBT zajmujemy się terapią tików od wielu lat z dobrymi rezultatami!
Tiki to problem dość niewygodny. Dla pacjenta i dla otoczenia. Świadomość na temat tików jest wciąż mała, pacjent z tikami wzbudza zainteresowanie w przestrzeni publicznej. W tym artykule przybliżymy zagadnienia choroby tikowej i sposobów jej leczenia. W przypadku dzieci tiki leczy psycholog dziecięcy, psychoterapeuta, psychiatra dziecięcy. W przypadku dorosłych psycholog dla dorosłych, psychoterapeuta, psychiatra. W Poradniach Centrum CBT zajmujemy się terapią tików od wielu lat z dobrymi rezultatami!
Tiki to problem, który może być powodem wielu zmartwień, emocji, lęków i wstydu zarówno osoby dotkniętej tikami jak i jej bliskich. Tików nie da się tak po prostu ukryć. Są widoczne i słyszalne dla otoczenia. Dzieci chorujące na chorobę tikową są często centrum zainteresowania przechodniów na ulicy lub klientów w sklepie, rówieśników. Rodzice muszą zmierzyć się ze wścibskim wzrokiem i często nieprzyjemnymi komentarzami. Budzi to wiele emocji.
Rodzice, słysząc lub widząc tiki dziecka denerwują się i irytują. Postronne osoby mogą pomyśleć, że dziecko sobie z nich żartuje, celowo wykonuje drażniące ruchy lub wydaje niepotrzebne dźwięki. Dla nikogo nie jest to przyjemne. Jednak, kiedy zrozumiemy temat tików, oswoimy go, przestanie się on wydawać dziwny. Poniżej zebraliśmy najważniejsze informacje dotyczące tików u dzieci oraz sposoby ich leczenia i wsparcia dziecka, które musi mierzyć się z tym problemem.
Statystyki wskazują, że około 10% dzieci w wieku szkolnym zmaga się z tikami. Pojawiają się u małych dzieci lub nastolatków i są najczęstszym zaburzeniem ruchowym występującym w dzieciństwie.
Tiki polegają na tym, że dziecko nagle wydaje krótkie dźwięki lub wykonuje określone ruchy (np. potrząsanie głową, grymasy twarzy, mruganie), choć wcale tego nie chce robić. Wśród tików możemy wyróżnić dwa najczęstsze ich rodzaje:
Tiki mogą być również bardziej złożone np. skakanie lub dotykanie przedmiotów. Są również takie, których nie widać, ani nie słychać, ale zajmują myśli. Tego typu tiki nazywamy myślowymi lub poznawczymi. Mogą one objawiać się np. liczeniem latarni ulicznych, liczeniem słów.
Za powstawanie tików odpowiedzialny jest ośrodkowy układ nerwowy. Przykład tików o podłożu neurologicznym stanowi zespół Tourette’a. Choroba tikowa może mieć związek z nieprawidłowym rozkładem neuroprzekaźników (np. dopaminy) w obrębie mózgowia. Badania potwierdzają także genetyczne podłoże występowania tików nerwowych.
Tiki to problem bardzo różnorodny. Niektóre dzieci prezentują wiele różnych tików, a inne tylko jeden. Niektóre wykonują je przez cały dzień, inne tylko od czasu do czasu. U niektórych tiki pojawią się na jakiś czas, znikają i nie pojawia się już nigdy. Ale gdy tiki nie znikają, lub znikają na jakiś czas a po jakimś czasie wracają znowu, wtedy możemy powiedzieć, że ktoś choruje na chorobę tikową. Może być ona przewlekła (polega ona na tym, że dziecko ma jeden określony typ tików) lub przemijająca (polega ona na tym, że tiki trwają przez określony czas i przemijają). Aby zakwalifikować tiki jako chorobę tikową, tiki muszą trwać ponad 12 miesięcy.
Na zespół de la Tourette’a choruje około 0,5-1% wszystkich ludzi na świecie. Jest zaburzeniem neuropsychiatrycznym o nieustalonej przyczynie. Zazwyczaj choroba zaczyna się u małych dzieci, ale może ujawnić się również u nastolatków. Chłopcy chorują częściej niż dziewczynki. Objawia się ona różnymi tikami ruchowymi i przynajmniej jednym głosowym dłużej niż rok. W tym czasie tiki mogą zniknąć na mniej niż trzy miesiące pod rząd. Około połowa dzieci z przewlekłymi tikami lub zespołem Tourette’a w życiu dorosłym utrzyma nieliczne tiki. Inne dzieci, dorastając mają coraz mniej tików, które czasami znikają zupełnie. W czasie trwania choroby nie wiadomo, u kogo tiki znikną w życiu dorosłym.
Dzieci mające tiki lub chorujące na zespół de la Tourette’a często zmagają się również z problemami z koncentracją, nauką, są bardzo pobudzone, często angażują się w bójki lub kłótnie. U większości chorych na zespół Tourette’a współistnieją także: zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD), depresja, zespoły lękowe, agresja.
Z definicji słowa alert wynika, że jest to sygnał lub impuls ostrzegawczy. W czasie alertu tikowego ciało daje znać, że zbliża się tik. Dzieci czasami przeczuwają, że za chwilę wykonają tik. Są to bardzo specyficzne odczucia, które dzieci opisują jako narastające łaskotanie, ciśnienie, napięcie lub małego robaka, który chodzi po ich ciele. Po zrobieniu tiku, alert tikowy się minimalizuje lub całkowicie znika. Problem w tym, że alert tikowy ciągle powraca i niejako wymusza zrobienie tiku lub tików, aby alert minął. Jest to bardzo męczące ponieważ dziecko cierpiące na tiki czuje się zmuszone do wykonania określonych ruchów lub dźwięków, choć wcale nie ma na to ochoty i tego nie chce.
Częstotliwość pojawienia się tików może być różna w różnych porach dnia. Więcej tików będzie się pojawiać, kiedy dziecko jest zmęczone, niewyspane, podekscytowane, zdenerwowane, kiedy towarzyszą mu silne emocje (te pozytywne również) lub kiedy rozmawiamy o tikach.
Mniej tików będzie zdarzało się podczas snu lub kiedy dziecko jest skoncentrowane na jakiejś zajmującej go czynności np. na grze na instrumencie.
Okazuje się, że dieta ma również wpływ na nasilenie się tików, obfitująca w węglowodany proste, cukier, słodkie napoje gazowane, słodycze.
Do zwiększenia ilości i częstotliwości tików może przyczynić się infekcja wirusowa lub bakteryjna, alergie, zbyt długa praca przy komputerze i długie granie w gry komputerowe, a u dziewcząt miesiączka.
Problem tików jest dość złożony i należy go w ten sposób rozpatrywać. Leczenie jest objawowe. W większości przypadków stosuje się terapię behawioralną. Stosuje się również leki: klasyczne (haloperydol, pimozyd) i atypowe (rysperydon, arypiprazol, sulpiryd) oraz klonidynę, topiramat, toksynę botulinową tetrabenazynę, benzodiazepiny.
Celem leczenia jest podniesienie komfortu życia i funkcjonowania pacjenta i jego rodziny. W przypadku kiedy tiki nie poddają się żadnemu leczeniu rozważana jest głęboka stymulacja mózgu (wszczepienie elektrod), która pozwala na redukcję tików o około 50%.
Jak w każdej chorobie tak i przypadku leczenia tików podstawą jest postawienie właściwej diagnozy. Najważniejszą rzeczą jest odróżnienie tików od innych chorób (dystonia, mioklonia, pląsawica), w których występują ruchy mimowolne. Trzeba również rozróżnić czynności natrętne (kompulsje) od tików ruchowych złożonych, ponieważ leczenie tych obu zaburzeń jest inne. Do diagnozy wykonuje się badania: EEG, rezonans magnetyczny mózgu lub tomografię komputerową.
Terapia behawioralna – postępowanie pierwszego wyboru
Według zaleceń europejskich, terapia behawioralna powinna być stosowana jako postępowanie pierwszego wyboru w leczeniu tików. W licznych badaniach potwierdzono skuteczność terapii behawioralnej opartej na dwóch technikach: terapii ekspozycyjnej z powstrzymaniem reakcji (powstrzymanie tików) odwracaniu nawyku (stosowania czynności zastępczej). Wybór metody zależy od pacjenta, który dokonuje jej na dwóch pierwszych sesjach tzw. treningowych.
Metoda: ekspozycyjna z powstrzymaniem reakcji (powstrzymanie tików)
W czasie terapii pacjent uczy się, jak radzić sobie z tikami dzięki wstrzymywaniu ich przez dłuższy czas. Celem działania terapeutycznego jest nauczenie pacjenta opieraniu się alertowi tikowemu i niewykonaniu tiku. Pracuje się nad osłabieniem reakcji na alert tikowy i nauczenie pacjenta powstrzymywać tiki.
W czasie sesji terapeuta pomaga i zachęca do powstrzymywania tików tak długo, jak tylko pacjent da radę.
Metoda: stosowanie czynności zastępczej – odwracanie nawyku
W czasie terapii pacjent uczy się jak sobie radzić z każdym tikiem, stosując czynność zastępczą. Zasada jest prosta, dziecko uczy się wykonywać określony ruch zamiast tiku. Ten ruch musi uniemożliwić zrobienie tiku.
W Centrum CBT od lat specjalizujemy się w pracy z pacjentami przy pomocy terapii poznawczo-behawioralnej. Nasi specjaliści pracują z dziećmi i dorosłymi zmagającymi się z tikami od ponad 20 lat. Dla pacjentów przetłumaczyliśmy i wydaliśmy książkę – Tiki- zeszyt ćwiczeń dla pacjenta autorstwa Cara Verdellen, Jolande van de Griendt, Sanne Kriens & Ilse van Oostrum. Jest to specjalistyczny zeszyt ćwiczeń do pracy własnej pacjenta w domu.
Rodzicu,
Wiemy, że życie z dzieckiem cierpiącym na tiki jest obarczone dużym stresem. Pojawiają się pytania, które przez dłuższy czas mogą pozostać bez odpowiedzi. Najważniejsze jest zrozumienie i zaakceptowanie choroby dziecka i danie mu poczucia bezpieczeństwa oraz wsparcia w trudnych sytuacjach.
Świadomość choroby tikowej, czy tików jest stosunkowo niska. Ważne jest, abyś poznał jak najwięcej informacji na jej temat i spokojnie przekazywał je osobom ze swojego otoczenia: rodzinie, znajomym, nauczycielom w szkole.
Terapia dziecka to również czas dla Ciebie, aby spojrzeć na swoje emocje. Warto, abyś zadbał o siebie i swoją kondycję psychiczną. W naszej Poradni Centrum CBT dla dorosłych znajdziesz doświadczonych psychologów i psychoterapeutów, którzy pracują z rodzicami. Pomogą oni przejść trudne chwile, zrozumieć chorobę i emocje jakie ona generuje u dziecka i u Ciebie.
Jeśli Twoje dziecko doświadcza tików skontaktuj się z naszą Poradnią Centrum CBT i zacznij terapię. Im wcześniej zdiagnozowana choroba i rozpoczęte leczenie tym szanse na minimalizacje skutków choroby większe!
