Strona wykorzystuje ciasteczka by świadczyć usługi na najwyższym poziomie Polityka prywatności
Rozumiem
Depresja to powszechna choroba, która dotyka zarówno dorosłych jak i dzieci oraz nastolatki. W tym artykule przybliżymy jakie są najczęstsze objawy depresji, jak ją leczyć i co rodzic może zrobić dla siebie, aby pomóc dziecku w zdrowieniu.
Depresja to powszechna choroba, która dotyka zarówno dorosłych jak i dzieci oraz nastolatki. Depresja zawsze wymaga leczenia. Jeśli choruje dziecko lub nastolatek zajmuje się nim lekarz psychiatra i psychoterapeuta dzieci i młodzieży. Należy zaznaczyć, że walka z depresją nastolatka w depresji jest wyzwaniem dla całej rodziny. W Poradniach Centrum CBT zajmujemy się leczeniem depresji dzieci i młodzieży.
Bezdyskusyjne jest to, że depresja jest chorobą i wymaga leczenia. Depresja to nie gorsze samopoczucie, gorszy nastrój, czy trudność „wzięcia się w garść”, lenistwo związane z okresem dorastania. Depresja to poważna choroba podobnie jak zapalenie oskrzeli czy płuc. Depresja to wewnętrzne cierpienie, które uniemożliwia codzienne funkcjonowanie na dotychczasowym poziomie aktywności.
Może trwać kilka miesięcy, ale również kilka lat. Może zmienić życie, plany, marzenia, oczekiwania i stać się częścią życia jako powracająca choroba w tzw. epizodach depresyjnych, może też zagrozić życiu. Depresja zmienia myślenie, przeżywanie emocji i zachowanie. Osoba nią dotknięta traci kontrolę nad wpływem emocji na myślenie o sobie i zachowanie, a leczenie polega na tym, aby przywrócić choremu optymalny stan funkcjonowania, przeżywanie radości życia i umiejętność wpływu na procesy poznawcze.
Nastolatek, który doświadcza objawów depresji wymaga wsparcia otoczenia (rodziny, przyjaciół), leczenia psychoterapeutycznego i często farmakologicznego.
Najważniejsze na początku leczenia, tuż po diagnozie, jest zrozumienie mechanizmu choroby i jej akceptacja. Dotyczy to zarówno nastolatka, u którego stwierdzono depresję i jego rodzina.
Etap ten jest często bardzo trudny dla rodziców, gdyż wymaga, przede wszystkim zaakceptowania zmiany , wręcz „inności” własnego dziecka, jego choroby, której objawy mogą wydawać się niezrozumiałe, mylnie interpretowane, irytujące, budzące poczucie bezsilności, lęk, złość, ale też uruchamia obwinianie się.
Okres dorastania to cała gama zmieniających się intensywnie procesów, które powodują, że dziecko przestaje być dzieckiem, ale nie jest jeszcze osobą dorosłą. Dla samego nastolatka to okres bardzo trudny, okres trudności w regulowaniu emocji, kontrolowaniu myśli, zachowań; zmian zarówno w ciele i układzie nerwowym.
Mózg i ciało nastolatka ulegają ewolucji, która ostatecznie doprowadzi do wyglądu i funkcjonowania osoby dorosłej. Pojawiają się pytania o obraz własnego ciała, kształtuje się tożsamość psychoseksulana. Pojawiają się zainteresowania seksualne, wraz z nimi rodzą się kolejne obawy i pytania, w stylu kim jestem, kim będę, co jest normalne, a co nie, na które nastolatek szuka odpowiedzi. Nastolatek porównuje się z rówieśnikami, którzy również się zmieniają.
Aby budować swoją odrębność, nastolatek zmienia formę więzi z najbliższymi, którzy do tej pory byli dla niego całym światem. Częściej izoluje się od rodziców, szuka wzorów na zewnątrz, w obrębie grupy rówieśniczej. Zaczyna zastanawiać się nas sensem istnienia, cierpienia, nad funkcjonowaniem świata, który go otacza. Podważa prawdy, które mu wpajano od dziecka, buntuje się, szuka dla siebie miejsca w świecie, zmienia zainteresowania i grupy odniesienie, słucha różnej muzyki i ma różne hobby, próbuje różnych rzeczy często, wręcz ekstremalnych z punktu widzenia dorosłych, ma słomiany zapał, wahania nastrojów, wpada w skrajności.
Okres dorastania jest trudny. Ma swoją dynamikę, pewne niepokojące objawy, ale przebiegający w sposób naturalny nie zagraża nastolatkowy ani jego życiu.
Niestety, w okresie adolescencji coraz więcej osób doświadcza depresji czy innych zaburzeń nastroju, stanów lękowych, klasyfikowanych jako choroby.
Objawy depresji
Wymienione wyżej zmiany w funkcjonowaniu poznawczym, emocjonalnym i społecznym powodują, że depresja w tym okresie rozwojowym jest często występującym zaburzeniem. Szacuje się, że około 20% nastolatków do 18 roku życia doświadcza przynajmniej jednego epizodu depresji, a około 5% choruje przewlekle.
Skalę problemu obrazuje przykład: skoro około 5% nastolatków cierpi na depresję, to można się spodziewać, że w każdej trzydziestoosobowej klasie jest jedna lub dwie osoby z chorobowo obniżonym nastrojem. To dane statystyczne. Ale statystyka pokazuje tylko ilość zgłoszonych i zdiagnozowanych przypadków. Ile jest dzieci chorych w tzw. „szarej strefie”? Ile jest dzieci, które nigdy nie zostały skonsultowane przez psychologa dziecięcego ani przez psychiatrę? Tego tak naprawdę nie wiemy.
Zdarza się tak, że depresja mija samoistnie. Nieleczony epizod trwa około 4-8 miesięcy lub dłużej. Uwaga, nawet jeśli depresja minie samoistnie, to często pozostają po niej objawy rezydualne, czyli takie które nie zniknęły mimo powrotu do zdrowia. Są to między innymi: długo utrzymujące się problemy z koncentracją, trudności z mobilizacją, brak sił.
Liczenie na to, że depresja sama minie jest ryzykowne. Nie wiemy bowiem, czy nie pojawią się intensywne myśli samobójcze prowadzające do prób samobójczych i często do śmierci.
Depresja może objawiać się inaczej u różnych osób, opisy objawów mogą różnić się u poszczególnych nastolatków. Istnieje jednak cały zbiór objawów, które mogą świadczyć, że nastolatek cierpi z powodu depresji.
Podstawowe objawy pozwalające diagnozować depresję to:
Aby łatwiej zrozumieć i zauważyć objawy depresji możemy je pogrupować:
Objawy depresji mogą się różnić w zależności od płci. Dziewczęta częściej koncentrują się na swoim cierpieniu, rozpamiętują negatywne myśli i emocje, mają bardzo niską samoocenę i oceniają siebie, swój wygląd jako odbiegający od tego co „stworzyły sobie w głowie” jako ideał. Nie przyjmują pozytywnych komunikatów na swój temat.
Chłopcy chorujący na depresję są raczej impulsywni, skonfliktowani ze światem, dominuje u nich drażliwość, złość, zniecierpliwienie.
Ale jak w każdej chorobie, każdy nastolatek będzie chorował „trochę” inaczej, „po swojemu”.
Diagnoza każdej choroby psychicznej budzi wiele emocji rodziców. Pojawia się wiele pytań, trudnych emocji i poczucie zaburzenia normalnego funkcjonowania, zaprzeczenie diagnozie, lęk o dalsze funkcjonowanie.
Pojawiają się pytania: – jak to się stało, że moje dziecko zachorowało? dlaczego mnie to spotkało? co my teraz zrobimy, jak to powiemy rodzinie? co ze szkołą?, jak leczyć tę chorobę?
Do głosu dochodzą również błędne przekonania i mity, w które rodzic chce uwierzyć, aby nie dopuścić do siebie myśli, że dziecko zachorowało psychicznie. Najczęstsze to między innymi : wystarczy, że się weźmie w garść, i przestanie być leniwy(a); to wszystko przez te słodycze, śmieciowe jedzenie i robaki – tu trzeba zacząć leczenie; przecież dajemy jej/ jemu wszystko, jak może być taki nieszczęśliwy, mieć depresję, to coś innego; pojedziemy na wakacje i przejdzie; to żadna depresja, to zwykłe lenistwo nastolatka i niechęć do szkoły; jeśli będzie chodzić regularnie na siłownie, to przejdzie;.
Te pytania i mity będą pojawiać się wiele razy. Jedno jest pewne odpowiedź na nie w początkowym etapie leczenia nie jest kluczowa. Kluczowe jest uznanie i zaakceptowania diagnozy, ustalenie leczenia i przestrzeganie go, nauczenie się postępowania z chorującym dzieckiem i zadbanie o siebie.
Od czego zacząć?
Kiedy widzimy, że nasze dziecko zaczęło zachowywać się inaczej niż do tej pory, jest drażliwe, smutne, nie swoje, nie je lub objada się ponad miarę, zaczęło mieć problemy w szkole, oceny się pogorszyły, nie chce chodzić do szkoły, całe dnie najchętniej spędza w łóżku, warto udać się do psychologa dziecięcego i skonsultować objawy.
Leczeniem depresji nastolatków zajmuje się lekarz psychiatra dzieci i młodzieży. To on może postawić diagnozę i przepisać odpowiednie leki, jeśli będzie taka potrzeba.
W leczeniu depresji u dzieci i młodzieży ważna jest przede wszystkim psychoterapia. Obywa się ona zazwyczaj raz w tygodniu. Często w trakcie psychoterapii depresji ujawniają się dodatkowe problemy np. funkcjonowanie nastolatka w toksycznym związku, uczestnictwo w dysfunkcyjnej grupie rówieśniczej, której nastolatek nie chce opuścić, niskie kompetencje społeczne, a co za tym idzie brak kolegów i koleżanek, skrywane problemy jak przemoc, wykorzystywanie, czy uzależnienia.
W Centrum CBT z nastolatkami i ich rodzicami pracują zarówno psychiatrzy dzieci i młodzieży jak i psychoterapeuci. Tutaj można umówić wizytę konsultacyjną, która pozwoli odpowiedzieć na pytanie czy mamy do czynienia z chwilowym z kryzysem czy poważną chorobą oraz – w sytuacji jej potwierdzenia – zostanie wyjaśniony cały, indywidualny proces leczenia. Warto również zastanowić się nad zmianą diety. Ostatnie badania pokazują, że odpowiednia dieta i suplementacja niektórymi probiotykami (psychobiotyki) ma działanie wpierające leczenie depresji.
Rola rodziców w leczeniu depresji nastolatków
Rola rodziców w leczeniu depresji nastolatków jest ogromna. Nastolatek potrzebuje dużego wsparcia w walce z chorobą. Akceptacji, cierpliwości i miłości rodziców. Często, aby pomóc dziecku, rodzice muszą poddać się terapii rodzinnej. Pomaga ona w poprawie relacji rodzinnych, zrozumieniu problemów i szukaniu sposobów rozwiązań, poprawie samych relacji z nastolatkiem a także redukcji stresu rodzicielskiego i podniesieniu kompetencji rodzicielskich.
Ważnym elementem w leczeniu chorego na depresję nastolatka jest psychoedukacja rodziców. Podczas takich spotkań rodzice dowiadują się czym jest depresja, jak jest ich rola w procesie leczenia, dowiadują się również jak postępować z chorym dzieckiem.
Bycie rodzicem nastolatka z depresją jest z dużym obciążeniem. Przebieg choroby nie zawsze jest łatwy, pojawiają się różne sytuacje, problemy i trudne emocje.
W czasie choroby jednego z dzieci, trzeba pamiętać również o innych dzieciach, dla których choroba brata lub siostry też jest trudnym doświadczeniem.
Choroba dziecka traumatyzuje dorosłego. Staje się często wyzwaniem, wybiciem z trybu normalnego życia i rodzicielstwa. A przecież każdy rodzic to odrębna osoba ze swoimi problemami, swoim sposobem przeżywania emocji i sytuacji. Przez chorobę dziecka, często zaczynamy przewartościowywać życie, zaczynamy dostrzegać jego inne strony, zaczynamy patrzeć na dzieci inaczej niż do tej pory. Wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi, a myśli o przyszłości stają się obciążone lękiem. Choroba dziecka przysparza dużo stresu i to zazwyczaj tego przewlekłego.
W sytuacji choroby dziecka każdy rodzic ma prawo i wręcz obowiązek zadbania o siebie jeszcze bardziej niż do tej pory.
Poszukać profesjonalnej pomocy psychologa (o ile nie ma terapii rodzinnej), wziąć udział w treningach relaksacji i redukcji stresu, grupach wsparcia dla rodziców dzieci chorych na depresję. Robić sobie małe przyjemności każdego dnia, dbać o relacje rodzinne i przyjacielskie, nie rezygnować z pracy. Jeśli jest taka konieczność i potrzeba zacząć pracę ze sobą nad sobą. To zawsze dobra inwestycja.
Na koniec tego artykułu warto powiedzieć, że depresja jest uleczalna pod warunkiem, że się ją leczy. Nie jest wyrokiem, nie jest również czymś, co trzeba ukrywać przed światem. Jest chorobą jak każda inna!
