Strona wykorzystuje ciasteczka by świadczyć usługi na najwyższym poziomie Polityka prywatności
Rozumiem
Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ang. ASD – Autism Spectrum Disorder) to grupa zróżnicowanych zaburzeń neurorozwojowych, do których zaliczane są również specyficzne trudności szkolne oraz specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji ruchowych u dzieci. Zaburzenia te charakteryzują się brakiem odpowiednich dla wieku umiejętności, uwarunkowanych dojrzewaniem mózgu. Zaburzenia ze spektrum autyzmu mogą przybierać różne formy, od łagodniejszych, zbliżonych obrazem klinicznym do zespołu Aspergera, po głębokie, gdy dziecko niemal nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem i wymaga stałej opieki.
Zaburzenia w rozwoju dotyczą wielu sfer rozwoju i funkcjonowania dziecka, w tym zaburzeń interakcji społecznych, zaburzeń porozumiewania się (dwustronnej komunikacji słownej i bezsłownej), jak również występowania powtarzających się, ograniczonych i stereotypowych wzorców zachowań, zainteresowań i aktywności.
Zaburzenia w postaci ostrej, charakteryzują się takimi objawami, jak chociażby tym, że dziecko niemal nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem i wymaga stałej opieki.
Objawy najczęściej występują od wczesnego dzieciństwa, chociaż nie muszą być w pełni wyrażone i zauważone. Niekiedy trudności dziecka stają się wyraźne dopiero w późniejszych latach, np. w czasie kontaktu z rówieśnikami w przedszkolu lub w okresie rozwoju myślenia abstrakcyjnego. Pojawiające się problemy ograniczają lub pogarszają codzienne funkcjonowanie osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Dlatego bardzo duże znaczenie ma odpowiednio przeprowadzona diagnoza, gdyż wczesne rozpoznanie objawów takich zaburzeń i podjęcie intensywnych działań terapeutycznych, wpływa pozytywnie na codzienne funkcjonowanie, skutkując lepszą jakością życia w przyszłości.
Przyczyny problemów w interakcjach społecznych dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwoju upatruje się w braku zdolności do mentalizacji, czyli automatycznego rozpoznawania stanów umysłu innych ludzi, czyli co wiedzą, co czują lub czego chcą. Dzięki tej umiejętności osoby zdrowe potrafią współdziałać z innymi, dostosowywać się do różnych sytuacji, czy zachowywać się empatycznie. Upośledzenie tych umiejętności w zaburzeniach autystycznych powoduje, że osoby dotknięte tą chorobą cechuje brak dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy sytuacjami a zachowaniem innych ludzi. Nieuwzględnianie faktu, że inni ludzie mogą mieć inną wiedzę, inne uczucia i dążenia, może powodować brak gotowości do dzielenia się własnymi przeżyciami, pragnieniami, uczuciami. Może też być przyczyną nieliczenia się
z interesem innych oraz popełniania gaf i występowania zachowań, które dla innych są przykre, mimo braku takich intencji. W porównaniu z dziećmi zdrowymi, dzieci ze spektrum autyzmu lepiej rozumieją i wyjaśniają funkcjonowanie świata nieożywionego, niż rozumienie sytuacji społecznych, w których potrzebna jest tzw. inteligencja emocjonalna.
Problemem w funkcjonowaniu umysłu tych dzieci jest również fragmentaryczne postrzeganie świata, skupienie na szczegółach, a nie na całości, trudność w dokonywaniu uogólnień przy uwzględnieniu kontekstu (tzw. zaburzenia centralnej koherencji).
Trudności wynikają również z zaburzeń funkcji wykonawczych, takich jak: planowanie
z wyprzedzeniem, tworzenie nowych, konkurencyjnych pomysłów, inicjowanie i podtrzymanie działań zmierzających do określonego celu, utrzymanie koncentracji na zadaniu i pobudzenia poznawczego niezbędnego do jego wykonania, zdolność do zmiany kierunku uwagi, czyli przełączania się między zadaniami. Skutkiem zaburzeń tych funkcji jest impulsywność, brak hamowania reakcji, zachowanie zdeterminowane przez bodziec, niezdolność do wykonania złożonych zadań bez podpowiedzi, skłonność do powtarzania tych samych działań, stereotypowe, sztywne wzorce zachowań.
Dodatkowo, problemem są zaburzenia dotyczące odbioru bodźców, objawiające się nadwrażliwością lub zmniejszoną wrażliwością na docierające do dziecka bodźce wzrokowe, słuchowe, zapachowe, dotykowe. Może to powodować takie zachowania, jak: ruchy stereotypowe, czy hałasowanie.
Dużym wyzwaniem dla rodziców jest wybór typu szkoły, w której dziecko z całościowymi zaburzeniami rozwoju, powinno rozpocząć naukę, jest to uwarunkowane zarówno ilorazem inteligencji dziecka, jak też jego funkcjonowaniem społecznym. Należy pamiętać, że w myśl przepisów, o wyborze szkoły decydują rodzice dziecka. Dzieci ze spektrum autyzmu dobrze funkcjonujące, czyli dzieci z normą intelektualną, posługujące się mową, mogą uczęszczać do klas integracyjnych i szkół publicznych.
Rozpoznanie zaburzeń ze spektrum autyzmu przeprowadzane jest przez lekarza psychiatrę, współpracującego z psychologiem. Działania diagnostyczne obejmują: wywiad z rodzicami, obserwację dziecka i przeprowadzenie wysokospecjalistycznej testowej diagnostyki psychologicznej.
Rekomenduje się rozpoczęcie procesu diagnostycznego w kierunku obecności zaburzeń ze spektrum autyzmu w przypadku, gdy dziecko lub nastolatek nie osiąga kroków milowych rozwoju mowy dla poszczególnych okresów rozwojowych, lub ma trudności w zakresie rozwijania i zdobywania umiejętności społecznych, komunikacyjnych, zabawy lub ewentualnego pojawiania się zachowań nieadaptacyjnych.
Etapy właściwego procesu diagnostycznego obejmują:
Należy pamiętać, że diagnozę zaburzeń ze spektrum autyzmu można postawić w każdym wieku, w praktyce często w okresie nastoletnim i u młodych dorosłych, którym objawy zaburzają codzienne funkcjonowanie.
Leczenie zaburzeń ze spektrum autyzmu opiera się na oddziaływaniach terapeutycznych, których celem jest poprawa funkcjonowania dziecka, a przez to: obniżenie nasilenia objawów osiowych, zwiększenie samodzielności pacjenta.
Oddziaływania terapeutyczne uzależnione są od wieku dziecka, głębokości deficytów funkcjonowania i obejmują: psychoedukację i warsztaty dla rodziców, Treningi Umiejętności Społecznych (TUS), terapię logopedyczną (w zależności od potrzeb pacjenta), stymulację rozwoju w zakresie funkcjonowania społecznego, komunikacji, rozwijania teorii umysłu, jak i rozszerzania sposobów radzenia sobie ze stresem.
Wspólnymi elementami modyfikacji behawioralnych i środowiskowych jest dostosowanie wymagań i przystosowanie otoczenia do możliwości dziecka.
W Centrum CBT od blisko 20 lat zajmujemy się diagnozowaniem i leczeniem trudności wynikających z objawów autyzmu. Efektywność tych procesów opieramy na współpracy specjalistów, w tym lekarza psychiatry dzieci i młodzieży, psychologów oraz psychoterapeutów.